Iraanse kinderen kijken toe en families smeken om gratie bij dagelijkse ophangingen

Dinsdag, 18 september 2012 15:59 – The Observer -Saeed Kamali Dehghan

In Iran, het land waar ik geboren ben en tot drie jaar geleden woonde, zijn publieke ophangingen voor velen een gruwelijk maar vertrouwd toneel, in elk geval voor degenen die in de buurt van een stadscentrum of een plein wonen. Ooit toen ik als kind op weg was naar school, maakte ik onbedoeld een executie mee – ik was geschokt om de bewakers een touw om de hals van een veroordeelde te zien doen. De herinnering eraan achtervolgt me nog altijd. Ophanging is de gangbare methode van executie in Iran. De gerechtelijke moorden vinden doorgaans bij zonsopgang plaats, vaak op de plaats van het misdrijf of in een stadscentrum. De families van de slachtoffers en de veroordeelden verzamelen zich terwijl de autoriteiten de voorbereidingen treffen om de veroordeelden op te hangen aan een kraan.

Onder de sharia in Iran heeft de familie van het slachtoffer het recht de executie af te laten blazen bij bepaalde misdrijven, bijvoorbeeld als de veroordeelde een dodelijk auto-ongeluk heeft veroorzaakt. Bij veel executies kun je dan ook de familieleden van de veroordeelde onafgebroken om gratie zien smeken. Er staan meestal veel mensen bij de executieplaats, soms ook kinderen. Executies in Iran zijn hoofdzakelijk het gevolg van oneerlijk verlopende rechtszaken die meestal achter gesloten deuren worden behandeld zonder dat er een advocaat voor de verdediging bij aanwezig is. Activisten denken dat veel gevangenen in de dodencel veroordeeld zijn op basis van een afgedwongen bekentenis, een methode waarvan men vermoedt dat die momenteel zeer veel wordt toegepast in dit land. En als een doodvonnis wordt uitgesproken, wordt de familie vaak niet op de hoogte gesteld tot de executie al voltrokken is. Diverse soorten misdrijven, zoals moord en verkrachting – en zelfs homoseksualiteit – kunnen tot een terdoodveroordeling leiden, maar de drugsgerelateerde misdrijven waren vorig jaar goed voor meer dan 80% van de terechtstellingen. De laatste cijfers over het aantal executies dat wereldwijd in 2011 zou zijn uitgevoerd, geven aan dat de helft daarvan in Iran plaatsvond, hoewel China – dat de exacte cijfers over het aantal doodstraffen dat in dat land worden uitgesproken als een staatsgeheim beschouwt – is buiten de berekening gehouden en blijft boven aan de lijst staan.

Iraanse functionarissen gaven de executie van slechts 360 mensen vorig jaar toe, maar het werkelijke aantal terechtstellingen in de Islamitische republiek zou vele malen hoger liggen, omdat het regime in het geheim en en masse gevangenen zou hebben opgehangen, met name in afgelegen provincies.

Mensenrechtenorganisaties schatten dat er vorig jaar in Iran zeker 600 executies zijn uitgevoerd, waarvan minstens 488 voor vermeende drugsmisdrijven. In de eerste helft van 2011 voltrok Iran doodvonnissen met een tempo van twee per dag.

Dit jaar hebben de autoriteiten volgens Amnesty tot dusver de executie van minstens 182 mensen erkend, van wie er 35 publiekelijk zijn opgehangen.

“Amnesty International heeft geloofwaardige meldingen ontvangen van 100 andere executies die niet officieel zijn toegegeven, voornamelijk terechtstellingen van veroordeelde drugscriminelen,” zei de organisatie. In 2011 is het aantal drugsgerelateerde executies in Iran gestegen tot het drievoudige van het aantal in 2009, aldus de mensenrechtenorganisatie.

Iran heeft ook buitenlandse ingezetenen ter dood gebracht, onder wie Afghanen die in het land zijn opgepakt voor drugsmisdrijven. Er zouden rond de 4000 Afghanen in de dodencel zitten; vermoedelijk worden zij zeer slecht behandeld.

Het gerechtelijk apparaat van het land is ook bekritiseerd om de terdoodveroordelingen van jongeren. In 2011 zaten zeker 143 jeugdige overtreders in Iraanse gevangenissen te wachten tot ze op hun achttiende zouden worden opgehangen.